İngilizcede edilgen yapı, cümlede öznenin eylemi değil, eylemin özne tarafından alındığı durumları ifade eder. Pasif yapı olarak da bilinen bu yapı, genellikle bir eylemin kim tarafından gerçekleştirildiğinden çok, eylemin kendisine odaklanmak istediğimizde kullanılır. Edilgen yapılar, dilde önemli bir yer tutar ve özellikle resmi metinlerde, bilimsel yazılarda ve haberlerde sıkça karşımıza çıkar.
Edilgen Yapının Oluşumu
Edilgen yapı, genellikle "to be" fiili ve ana fiilin üçüncü hali (past participle) kullanılarak oluşturulur. Cümlede özne, eylemin uygulayıcısı değildir; aksine eylemin etkisini üstlenen kişidir. Örneğin, "The book was written by the author." (Kitap yazar tarafından yazıldı.) cümlesinde, "the book" (kitap) özne olup, eylemi gerçekleştiren "the author" (yazar) ise cümlenin sonunda yer alır.
Pasif Cümlelerin Kullanımı
Pasif cümleler, eylemin kim tarafından yapıldığını vurgulamak istemediğimiz durumlarda kullanılır. Bu durum, eylemin öznesinin bilinmediği veya önemli olmadığı durumlarda sıklıkla tercih edilir. Örneğin, "The documents were lost." (Belgeler kayboldu.) cümlesinde, belgelerin kim tarafından kaybolduğu önemli değildir; önemli olan belgelerin kaybolmuş olmasıdır.
Edilgen Yapının Zamanları
Edilgen yapı, farklı zaman dilimlerinde de kullanılabilir. İşte bazı örnekler:
- Simple Present Tense: "The car is washed every week." (Araba her hafta yıkanır.)
- Simple Past Tense: "The letter was sent yesterday." (Mektup dün gönderildi.)
- Present Continuous Tense: "The house is being painted." (Ev boyanıyor.)
- Past Continuous Tense: "The project was being completed." (Proje tamamlanıyordu.)
- Present Perfect Tense: "The work has been finished." (İş tamamlandı.)
- Past Perfect Tense: "The cake had been eaten." (Pasta yenmişti.)
Edilgen Yapının Kullanım Alanları
Edilgen yapı, çeşitli bağlamlarda kullanılabilir. Özellikle aşağıdaki durumlarda tercih edilir:
- Resmi Yazılarda: Bilimsel makalelerde veya resmi belgelerde, eylemi kimlerin yaptığı yerine eylemin kendisi daha çok önemlidir.
- Haber Metinlerinde: Haberlerde, olayların nesnel bir şekilde aktarılması gerektiği için edilgen yapılar sıkça kullanılır.
- Belirsizlik Durumlarında: Eylemi kimin yaptığının bilinmediği durumlarda edilgen yapılar kullanarak belirsizliği ifade edebiliriz.
Edilgen Yapının Olumlu, Olumsuz ve Soru Cümleleri
Edilgen yapılar, olumlu, olumsuz ve soru cümleleri olarak farklı şekillerde kullanılabilir. Örneğin:
- Olumlu Cümle: "The song is sung by the choir." (Şarkı koro tarafından söylenir.)
- Olumsuz Cümle: "The homework is not done." (Ödev yapılmadı.)
- Soru Cümlesi: "Is the report finished?" (Rapor tamamlandı mı?)
Edilgen Yapı ile İlgili Dikkat Edilmesi Gerekenler
Edilgen yapı kullanırken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır:
- Edilgen yapıda fiilin üçüncü hali kullanılmalıdır. Bu yüzden fiilin doğru biçiminin öğrenilmesi önemlidir.
- Pasif cümlelerde, eylemin kim tarafından yapıldığını belirtmek istiyorsanız "by" kullanarak özneyi ekleyebilirsiniz.
- Cümlede anlam karmaşasını önlemek için edilgen yapıyı uygun yerlerde kullanmalısınız.
Sonuç
İngilizcede edilgen yapı, dilin önemli bir parçasıdır ve doğru kullanıldığında cümleleri daha etkili hale getirebilir. Edilgen yapı ile cümle kurarken öznenin eylemi alması üzerine odaklanarak, eylemin kendisini vurgulamak mümkündür. Bu yapı, özellikle resmi ve bilimsel metinlerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Edilgen yapıyı öğrenmek, İngilizce dil becerilerinizi geliştirmenize yardımcı olacaktır.
